Viêm lưỡi là gì? Phân biệt viêm lưỡi bản đồ và ung thư lưỡi

Published date field Cập nhật mới nhất:

Được Colgate Global Scientific Communications đánh giá về mặt y khoa

Viêm lưỡi gây đau đớn và khó chịu, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động thường ngày như ăn uống hay nói chuyện. Ngoài ra, đây cũng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Vậy viêm lưỡi là gì và có triệu chứng như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Viêm lưỡi là gì? Có mấy loại viêm lưỡi?

Lưỡi là một cơ quan quan trọng trong khoang miệng, đóng vai trò nhai, nuốt và nói. Bề mặt của lưỡi chứa hàng ngàn nhú lưỡi, giúp bạn cảm nhận và phân biệt được các hương vị khác nhau của thực phẩm.

Viêm lưỡi là tình trạng lưỡi bị đau kéo dài, dẫn đến sưng và viêm, được phân thành 3 loại theo cấp độ, cụ thể như sau:

Viêm lưỡi cấp tính: Đây là tình trạng bệnh nhân có các triệu chứng viêm lưỡi đột ngột khi trải qua phản ứng dị ứng.
Viêm lưỡi mãn tính: Bệnh nhân bị tái phát viêm lưỡi nhiều lần và viêm lưỡi mãn tính sẽ thường là dấu hiệu của một căn bệnh y khoa nào đó.
Viêm teo lưỡi (Viêm lưỡi Hunter): Khi người bệnh mắc căn bệnh này, các nhú lưỡi sẽ dần biến mất kèm theo sự thay đổi về màu sắc và kết cấu của lưỡi. Vậy nên, lưỡi của những bệnh nhân mắc chứng Hunter sẽ trơn bóng hơn bình thường.

Phân biệt viêm lưỡi bản đồ và ung thư lưỡi

Viêm lưỡi bản đồ

Viêm lưỡi bản đồ là tình trạng lưỡi xuất hiện từng vệt màu đỏ, trắng đan xen nhau có ranh giới rõ ràng như hình bản đồ. Khi vùng lưỡi bị viêm lành lại, bệnh có thể tái phát tại những vị trí khác trên niêm mạc lưỡi. Chính vì thế, viêm lưỡi bản đồ còn có tên gọi khác là viêm lưỡi di chuyển lành tính.

Khi quan sát, viêm lưỡi bản đồ nhìn có vẻ khá nghiêm trọng nhưng căn bệnh này thực chất lại rất lành tính, không gây nguy hiểm đến sức khỏe của cả trẻ em và người lớn. Tuy nhiên khi mắc phải, người bệnh nên lưu ý khi sử dụng các loại thực phẩm cũng như những gia vị thường ngày vì giai đoạn này lưỡi sẽ trở nên nhạy cảm và dễ gây đau đớn hơn.

Nguyên nhân gây viêm lưỡi bản đồ:

Bị di truyền.
Nhiễm trùng.
Căng thẳng, stress.
Không cung cấp đủ vitamin B.

Biểu hiện của viêm lưỡi bản đồ:

Lưỡi có mảng đỏ, trơn, nhẵn, không có nhú lưỡi, thường được bao quanh bởi viền trắng hoặc xám.
Hình dạng và vị trí của những tổn thương này thay đổi theo thời gian, tạo nên ranh giới giống với bản đồ.
Các biểu hiện kèm theo có thể là rát bỏng, ngứa ran, đau nhức ở lưỡi. Những cảm giác này có thể tăng lên khi lưỡi tiếp xúc với thức ăn cay, nóng hoặc mặn.

Viêm lưỡi bản đồ có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm và thường tự khỏi mà không cần thuốc điều trị. Tuy nhiên, có những trường hợp bệnh tồn tại suốt đời mà không có những triệu chứng quá nghiêm trọng.

Đối với tình trạng viêm nặng hơn, có thể gây loét ở lưỡi, dẫn đến cảm giác đau đớn và ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày của người bệnh. Do đó, khi nhận thấy viêm lưỡi bản đồ không tự khỏi trong vòng 7 - 10 ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị đúng cách.

Viêm lưỡi bản đồ xuất hiện từng vệt màu đỏ, trắng đan xen

Ung thư lưỡi

Ung thư lưỡi là bệnh lý xảy ra trong khoang miệng, được xếp vào nhóm bệnh ác tính, có khả năng lây lan và di căn đến các bộ phận khác, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.

Bên cạnh đó, ung thư lưỡi còn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng chủ yếu gặp ở độ tuổi 40, đặc biệt là với những người có tiền sử hút thuốc lá và uống rượu bia thường xuyên. Theo các nghiên cứu, khoảng 70 - 80% bệnh nhân bị ung thư lưỡi là những người nghiện rượu. Ngoài ra, bệnh cũng xảy ra ở những ai có yếu tố di truyền, tiếp xúc với phóng xạ hoặc nhiễm virus HPV.

Giai đoạn đầu của ung thư lưỡi thường không có dấu hiệu rõ rệt, chỉ được phát hiện khi đã tiến triển sang các giai đoạn muộn hơn, một số biểu hiện phổ biến gồm có:

Đau lưỡi: Đây là triệu chứng thường thấy đầu tiên, xuất hiện cơn đau kéo dài khi nhai hoặc nuốt đồ ăn.
Gây tổn thương: Trên bề mặt lưỡi có các mảng màu trắng bám chặt và tăng dần theo thời gian. Một số trường hợp khác nặng hơn còn có thể bị chảy máu.
Vị trí thường gặp: Ở bên hông lưỡi.
Kèm theo các cơn đau họng và tình trạng hôi miệng.

Ung thư lưỡi tiềm ẩn nguy cơ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Căn bệnh này thường phát triển theo 5 giai đoạn như sau:

Giai đoạn khối u: Là giai đoạn đầu tiên của ung thư lưỡi, khi khối u chỉ mới hình thành, chưa gây ra những triệu chứng rõ ràng và có thể can thiệp điều trị được.
Giai đoạn bạch huyết: Trong giai đoạn này, tế bào ung thư đã xâm nhập vào hệ thống bạch huyết. Bệnh có thể lây lan nhanh chóng khiến việc điều trị trở nên khó khăn.
Giai đoạn di căn: Các tế bào ung thư đã phát triển và di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể, gây ra những tổn thương nghiêm trọng.
Giai đoạn nặng: Trong giai đoạn này, căn bệnh đã lan rộng và ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trong cơ thể.
Giai đoạn cuối: Có nguy cơ tử vong cao, rất khó điều trị.
Hiện nay, có ba phương pháp chính để điều trị ung thư lưỡi:
Phẫu thuật: Áp dụng cho các trường hợp ung thư ở giai đoạn đầu, trong đó khối u có thể được loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật.
Xạ trị: Được sử dụng cho những bệnh nhân không có phản ứng tích cực với phẫu thuật hoặc khi bệnh đã ở giai đoạn tiến triển nặng.
Hóa trị liệu: Thường được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với phẫu thuật và xạ trị để kiểm soát sự phát triển của ung thư.

Ung thư lưỡi là một căn bệnh nguy hiểm, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Sự khác biệt giữa ung thư lưỡi và viêm lưỡi bản đồ không chỉ nằm ở biểu hiện lâm sàng mà còn ở phương pháp điều trị.

Cách nhận biết triệu chứng viêm lưỡi

Viêm lưỡi có thể được nhận biết thông qua các triệu chứng sau:

Lưỡi có thay đổi về màu sắc, mất sắc tố bình thường.
Các nhú lưỡi biến mất trên bề mặt lưỡi.
Viêm loét miệng.
Lưỡi sưng, đau và khó nuốt.
Có dấu hiệu nứt ở lưỡi.
Ngứa ran, bỏng rát hoặc tê trong miệng.
Nhạy cảm với thức ăn nóng, cay hoặc đồ có tính axit.
Không cảm nhận được mùi vị của thức ăn.

Nguyên nhân gây ra viêm lưỡi

Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng viêm lưỡi như sau:

Dị ứng

Người bệnh có cơ địa dị ứng với thực phẩm, thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị tăng huyết áp, kem đánh răng và các chất kích thích khác có thể dễ bị viêm lưỡi và làm tình trạng nhú lưỡi, các mô cơ của lưỡi trở nên nghiêm trọng hơn.

Xem thêm: Dấu hiệu dị ứng kem đánh răng và cách xử lý hiệu quả

Thiếu máu, thiếu sắt

Viêm lưỡi là một trong những cảnh báo của cơ thể về tình trạng thiếu máu, thiếu sắt. Sắt là thành phần rất quan trọng trong quá trình tái tạo hồng cầu và lượng myoglobin trong hồng cầu lại có mối quan hệ mật thiết với cấu trúc mô cơ của lưỡi. Vậy nên, những người không bổ sung đủ sắt sẽ dẫn đến nguy cơ thiếu máu và bị viêm lưỡi.

Thiếu vitamin B12

Thiếu vitamin B12 thường gặp ở những người ăn chay trường, người có vấn đề về tiêu hóa hoặc sử dụng quá nhiều rượu bia. Theo MSD Manual, cơ thể bị thiếu hụt vitamin B12 sẽ dễ dẫn đến những vấn đề như thiếu máu hồng cầu, mất gai lưỡi, sưng và viêm lưỡi.

Sự thiếu hụt vitamin B12 trong thời gian đầu sẽ khiến lưỡi bạn sưng, đỏ và có cảm giác đau. Nếu bạn không thay đổi chế độ ăn và bị thiếu vitamin trong thời gian dài, các triệu chứng sẽ càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Loét miệng

Loét miệng, hay còn được gọi là loét áp-tơ hoặc lở nhiệt miệng là các vết loét nhỏ, đau phát triển bên trong miệng. Các khu vực bị ảnh hưởng có thể bao gồm lưỡi, má trong, nướu và vùng amidan. Loét miệng có màu trắng, vàng hoặc xám và có viền đỏ.

Nếu bạn có cảm giác nóng rát hoặc ngứa ran trên lưỡi và họng, hãy nhìn bên trong miệng để xác định liệu bạn có bất kỳ vết loét nào hay không. Tin tốt là những vết loét này có thể tự lành mà không cần điều trị. Nhưng nếu tình trạng loét vẫn tiếp diễn hoặc không tự khỏi sau 7-14 ngày, bạn nên tham khảo ý kiến của nha sĩ hoặc bác sĩ thể được thăm khám và điều trị kịp thời.

Xem thêm: Trẻ bị loét miệng và cách chăm sóc răng miệng hiệu quả

Nấm miệng

Nấm miệng, hay còn gọi là nhiễm nấm candida, cũng là một tình trạng gây ảnh hưởng đến lưỡi và họng. Nấm candida thường sinh sống ở trên da và bên trong cơ thể, nhất là ở miệng, họng. Sự phát triển quá mức của vi sinh vật này có thể gây nhiễm trùng.

Triệu chứng nấm miệng bao gồm các tổn thương màu trắng trên lưỡi, trong má và có thể lây lan đến hàm ếch, nướu và vùng amidan. Bạn cũng có thể cảm thấy đau nhức ở vùng miệng và vùng họng khi ăn hoặc nuốt.

Hội chứng miệng bỏng rát

Nếu bạn cảm thấy đau rát lưỡi đột ngột và lặp đi lặp lại, đây có thể là hội chứng miệng bỏng rát (glossodynia). Tình trạng này ảnh hưởng tới lưỡi và các bộ phận khác trong miệng như nướu, môi, má trong, họng và vòm miệng. Sự khó chịu của hội chứng này có thể nghiêm trọng đến mức khiến bạn cảm thấy như bị bỏng trong miệng của mình.

Bệnh lý

Các cơ và nhú lưỡi có thể bị tấn công bởi các loại virus gây bệnh. Chẳng hạn như loại virus Herpes Simplex gây mụn rộp và mụn nước quanh miệng, ngoài ra còn gây viêm, sưng và đau lưỡi. Bên cạnh đó, khi bị rối loạn hệ thống miễn dịch, hoặc mắc chứng Sjögren, bạn cũng sẽ có nguy cơ cao bị viêm lưỡi.

Chấn thương vùng miệng

Các chấn thương trong miệng như vết cắn, vết xước, vết bỏng cũng ảnh hưởng đến lưỡi của bạn. Đặc biệt với những người niềng răng hoặc sử dụng các dụng cụ chỉnh nha, nguy cơ bị viêm lưỡi sẽ cao hơn.

Các nguyên nhân khác

Bên cạnh các nguyên nhân trên, viêm lưỡi cũng có thể xuất phát từ thói quen sinh hoạt không lành mạnh như sử dụng thuốc lá, rượu bia và chất kích thích. Ngoài ra, việc ăn nhiều đồ cay, nóng hoặc thực phẩm có tính acid sẽ khiến lưỡi của bạn bị kích thích, bỏng rộp, từ đó dẫn đến viêm lưỡi.

Xem thêm:

Hướng dẫn vệ sinh lưỡi tại nhà và một số lưu ý khi thực hiện
Nên cạo lưỡi mỗi ngày không? 7 dụng cụ cạo lưỡi tốt nhất

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm lưỡi

Người bệnh cần lưu ý những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm lưỡi như sau:

Dị ứng thực phẩm.
Tổn thương trong khoang miệng.
Thiếu máu, thiếu sắt.
Nhiễm trùng.
Rối loạn hệ thống miễn dịch.
Đeo răng giả, niềng răng hoặc sử dụng dụng cụ ăn uống không phù hợp.
Thường xuyên ăn thức ăn cay nóng.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm lưỡi:
Do di truyền: Tình trạng lưỡi bản đồ có liên quan đến yếu tố di truyền.
Người thường xuyên sử dụng thuốc lá: Thói quen hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về lưỡi.
Tăng huyết áp: Làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm lưỡi giữa hình trám.

Xem thêm: 8 bước chăm sóc sức khỏe răng miệng chuẩn y khoa

Cách chữa viêm lưỡi tại nhà hiệu quả nhất hiện nay

Để điều trị viêm lưỡi hiệu quả, bạn nên kết hợp sử dụng thuốc được bác sĩ kê đơn với các biện pháp chăm sóc lưỡi tại nhà như sau:

Dùng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng, thuốc giảm đau để giảm các triệu chứng đau, sưng và đỏ.
Vệ sinh răng miệng sạch sẽ: Thực hiện vệ sinh răng miệng thường xuyên và sử dụng bàn chải đánh răng lông mềm giúp hạn chế sự cọ xát của lông bàn chải lên lưỡi.

Điều này giúp bảo vệ lưỡi khỏi tổn thương, loại bỏ mảng bám, vi khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm nguy cơ tái phát bệnh.

Bổ sung đầy đủ dưỡng chất: Cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể là cách tốt nhất để tăng cường hệ thống miễn dịch và đẩy nhanh quá trình phục hồi tổn thương do viêm lưỡi.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Ưu tiên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa và dạng lỏng, tránh xa các thực phẩm cay nóng và chất kích thích như rượu bia để giảm cảm giác khó chịu ở lưỡi và hỗ trợ quá trình điều trị.

Cách phòng ngừa bệnh viêm lưỡi

Để phòng ngừa bệnh viêm lưỡi, việc tuân thủ các thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng là điều vô cùng quan trọng. Cụ thể là:

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ điều trị được chỉ định bởi bác sĩ hoặc chuyên gia.
Khám sức khỏe răng miệng định kỳ.
Quan sát và theo dõi tình trạng của lưỡi mỗi ngày.
Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, dùng chỉ nha khoa và sử dụng kem đánh răng fluoride để loại bỏ vi khuẩn.
Chải lưỡi nhẹ nhàng khi vệ sinh răng miệng.
Tránh sử dụng thuốc lá và rượu bia.

Chế độ dinh dưỡng:

Ăn đa dạng các nhóm thực phẩm như rau củ, trái cây, ngũ cốc, protein,...
Đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch.
Hạn chế các loại thực phẩm kích thích như thức ăn cay nóng và có tính acid cao.
Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng viêm lưỡi. Nếu phát hiện bất kỳ biểu hiện bất thường nào trên lưỡi, bạn nên tìm đến sự trợ giúp từ bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Viêm lưỡi là gì? Triệu chứng, chẩn đoán, cách điều trị và phòng ngừa

Top Articles

Các bài viết khác

Viêm lưỡi là gì? Có mấy loại viêm lưỡi?